មហារីកក្រពេញអូវែ
តើក្រពេញអូវែជាអ្វី? ហើយតើវាមានតួនាទី និងសារៈប្រយោជន៍អ្វីខ្លះដល់ស្រ្តី?
ក្រពេញអូវែ គឺជាសរីរាង្គរបស់ស្រ្តី ដែលមានតួនាទីយ៉ាងសំខាន់ទាក់ទងនិងការបញ្ចេញអ័រម៉ូន និងការបង្កកំណើត។ ប្រហែលមួយខែម្តង អូវែមួយបញ្ចេញពងមួយ។ អូវែក៏បង្កើតអ័រម៉ូនអឺស្ត្រូសែន និងប្រូហ្សេស្តេរ៉ូនផងដែរ។ ទាំងនេះដើរតួក្នុងការមានផ្ទៃពោះ វដ្តរដូវ និងការលូតលាស់សុដន់។
ចំណេះដឹងមូលដ្ឋានរបស់ជំងឺមហារីក្រពេញអូវែ
ពាក្យថា “មហារីក”ជាជំងឺកើតឡើងដោយសារការលូតលាស់នៃកោសិកា ហួសដែនកំណត់ និងមិនអាចគ្រប់គ្រងបាន(The cells multiply quickly and can invade and destroy healthy body tissue)។ មហារីក ជាធម្មតាត្រូវបានគេដាក់ឈ្មោះទៅតាម ផ្នែកណាមួយនៃរាងកាយដែលជាកន្លែងវាចាប់ផ្តើម បើទោះបីជាវាបានរីករាលដាលទៅផ្នែកផ្សេងទៀតនៃរាងកាយនៅពេលក្រោយក៏ដោយ។ មហារីកក្រពេញអូវែ គឺជាក្រុមនៃជំងឺដែលមានប្រភពចេញពីអូវែ ឬនៅតំបន់ដែលពាក់ព័ន្ធនៃបំពង់ fallopian (ដៃស្បួន) និង Peritoneum។
នៅពេលដែលមហារីកក្រពេញអូវែត្រូវបានរកឃើញនៅដំណាក់កាលដំបូង ការព្យាបាល គឺមានប្រសិទ្ធភាពបំផុត។ មហារីកអូវែច្រើនតែបង្កជា រោគសញ្ញា ដូច្នេះវាសំខាន់ណាស់ក្នុងការយកចិត្តទុកដាក់លើរាងកាយរបស់យើង និងដឹងពីអ្វីដែលជាសញ្ញាធម្មតា ឬមិនធម្មតា។
តើមហារីកក្រពេញអូវែមានរោគសញ្ញាអ្វីខ្លះដែលអាចអោយយើងបានដឹងមុនដែររឺទេ?
នៅពេលដែលមហារីកអូវែវិវត្ត ដំបូង វាអាចនឹងមិនបង្កជារោគសញ្ញាគួរឱ្យកត់សម្គាល់នោះទេ ក៏ប៉ុន្តែវាអាច បណ្តាលឱ្យមាន រោគសញ្ញាដូចខាងក្រោម៖
ការហូរឈាមតាមទ្វារមាស (ជាពិសេសសម្រាប់អ្នកដែលអស់រដូវ)
ការឈឺចាប់ ឬមានអារម្មណ៍ថាធ្ងន់ៗនៅក្នុងតំបន់អាងត្រគាក។
ឈឺចាប់ក្នុងពោះ ឬខ្នង
ហើមពោះ ឬ មានអារម្មណ៍ឆ្អែតភ្លាមៗនៅពេលញ៉ាំអាហារ
ចុះទម្ងន់
ការផ្លាស់ប្តូរទម្លាប់នែការបន្ទោរបង់របស់អ្នក ដូចជាតម្រូវការនោមញឹកញាប់ ឬបន្ទាន់ និងទល់លាមកជាដើម។
តើយើងអាចធ្វើតេស្តឈាមដើម្បីវិភាគរកមហារីកក្រពេញអូវែបានដែលឬទេ?
CA125 គឺជាប្រូតេអ៊ីនដែលផលិតដោយមហារីកក្រពេញអូវែមួយចំនួន។ វាអាចចរាចរណ៍ក្នុងឈាម ដូច្នេះវាអាចត្រូវបាន រកឃើញដោយការធ្វើតេស្តឈាមបាន។ CA125 អាចត្រូវបានរកឃើញថាមានការប្រែប្រួលក្នុងចំណោមស្រ្តីលើសពីពាក់កណ្តាលដែលមានមហារីកក្រពេញអូវែនៅដំណាក់កាលដំបូង។ ហើយវាអាចរកឃើញលើសពី 90% ទៅលើស្រ្តីដែលមានមហារីកក្រពេញអូវែ ដែលរីករាលដាល។
តើមហារីកក្រពេញអូវែអាចបណ្តាលមកពីមូលហេតុអ្វីខ្លះ?
មិនមានមូលហេតុច្បាស់លាស់ណាមួយ ដែលបណ្តាលឱ្យកើតមហារីកអូវែ ក៏ប៉ុន្តែយើងអាចកំណត់អត្តសញ្ញាណ ដែលអាចបង្កើនហានិភ័យនៃជំងឺបាន។ មហារីកក្រពេញអូវែចាប់ផ្តើមនៅពេលដែលកោសិកានៅក្នុង ឬនៅជិតអូវែមានការផ្លាស់ប្តូរ(ការផ្លាស់ប្តូរនៅក្នុង DNA របស់ពួកវា)។ ការផ្លាស់ប្តូរនេះប្រាប់កោសិកាឱ្យលូតលាស់ និងគុណយ៉ាងឆាប់រហ័ស បង្កើតជាដុំសាច់ (ដុំសាច់នៃកោសិកាមហារីក)។ កោសិកាមហារីកបន្តរស់នៅយ៉ាងឆាប់រហ័ស ចំណែកកោសិកាដែលមានសុខភាពល្អនឹងស្លាប់។
តើរមានកត្តាហានិភ័យអ្វីខ្លះដែលអាចអោយកើតមហារីកក្រពេញអូវែ?
កត្តាអាយុ
កត្តាតំណរពូជ(មានសាច់ញាត្តិខាងឪពុករឺ ម្តាយមានមហារីកក្រពេញអូវែ)
លើសទម្ងន់ ឬធាត់។ ការលើសទម្ងន់ ឬធាត់បង្កើនហានិភ័យនៃជំងឺមហារីកក្រពេញអូវែ។
ការព្យាបាលជំនួសដោយអរម៉ូនក្រោយអស់រដូវ ។ ការព្យាបាលដោយប្រើអរម៉ូនជំនួសដើម្បីគ្រប់គ្រងសញ្ញា និងរោគសញ្ញានៃការអស់រដូវអាចបង្កើនហានិភ័យនៃជំងឺមហារីកក្រពេញអូវែ។
ជំងឺភ្នាសក្នុងនៃស្បូនដុះមិនប្រក្រតី (Endometriosis)
ការចាប់ផ្តើមមករដូវនៅវ័យក្មេង ឬឆាប់អស់រដូវ ឬកត្តាទាំងពីរអាចបង្កើនហានិភ័យនៃជំងឺមហារីកក្រពេញអូវែ
មិនដែលធ្លាប់មានផ្ទៃពោះទេ។ ប្រសិនបើ មិនដែលធ្លាប់មានផ្ទៃពោះទេ វាក៏អាចបង្កើនហានិភ័យនៃជំងឺមហារីកក្រពេញអូវែដែល។
ប្រែសំរួល និងសរសេរដោយ: វេជ្ជ.មាន សុភានី (គ្រូពេទ្យទទួលបន្ទុកគ្លីនិករ៉ាក់អូឌឹម)
ប្រភពឯកសារ៖
-https://www.cdc.gov/cancer/ovarian/basic_info/symptoms.htm
-https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/ovarian-cancer/symptoms-causes/syc-20375941
មតិយោបល់